خانواده و تأثیر آن بر تربیت فرزندان ، محیط خانه، نخستین و با دوام ترین عاملی است که در رشد شخصیت کودکان تأثیر می گذارد و افراد خانواده نقش بسیار مؤثری را در آشنا کردن کودکان به زندگی جمعی و فرهنگی جامعه دارند.
ساختار خانواده ها
عوامل مؤثر در رشد کودک
- طرز برخورد صحیح اعضای خانواده با یکدیگر،
- همراهی آنها در خانه برای تعیین هدف های خانوادگی
- تأمین مصالح خانواده
انواع ساختار خانواده
بطور کلی خانواده ها بر اساس نوع ارتباط با یکدیگر با استفاده از ساختارهای متفاوت مثل عاطفی یا رفتاری، تأثیرات مختلفی بر پرورش کودکان و رفتار آنها دارند.
- ساختار عاطفی خانواده ها
- ساختار رفتاری خانواده ها
ساختار عاطفی خانواده ها
1- مشخصات خانواده ساختار آزاد منشانه با استفاده از روش عقلانی در کلیه ی شئون زندگی:
- تمام افراد خانواده قابل احترام هستند.
- اعضای خانواده صلاحیت اظهار نظر درباره ی مشکلات مربوط به خود را دارند.
- همه ی افراد خانواده حق دارند در تصمیماتی که درباره ی آنها یا کار مر بوط به آنها گرفته می شود شرکت کنند
- همکاری، اساس زندگی و فعالیت افراد خانواده را تشکیل می دهد.
- بچه هایی به موقع از محبت والدین استفاده می کنند.
- شخصیت فرزندان در خانه مورد احترام است
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها :
- توانا، موفق و سازگار خواهند شد.
- معین بودن هدف و نظم و ترتیب امور خانوادگی، راه و رسم زندگی را روشن می سازد.
- بچه ها می فهمند چرا باید از انجام کاری خودداری کنند
- دیدگاه های خود را بیان کرده و مهارت های خویش را ظاهر سازند.
2- مشخصات خانواده با ساختار بی قید و بند و بی کنترلی :
- در این نوع ساختار هیچ یک از اعضای این خانواده در کار دیگری دخالت ندارند.
- خواسته ها حاکم بر اعمال افراد است و هر فردی مطابق دلخواه خود عمل می کند.
- زندگی اعضای این خانواده با هرج و مرج و بی نظمی همراه است.
- آثار تزلزل در این خانواده در رفتار کودکان نیز مشاهده می شود.
- افراد در این خانواده افرادی بی بند و بار، بی هدف، سهل انگار، خودخواه و بی هدف هستند.
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها:
- احساس مسئولیت نمی کنند.
- قادر به زندگی اجتماعی نیستند.
- اغلب با شکست رو به رو می شوند.
3- مشخصات خانواده با ساختار دیکتاتوری و مستبدانه :
- در این ساختار یک نفر حاکم بر اعمال و رفتار دیگران است.
- فقط او تصمیم می گیرد، هدف تعیین می کند و راه نشان می دهد.
- او وظیفه ی افراد را مشخص می سازد و امور زندگی را ترتیب می دهد.
- همه باید مطابق میل او رفتار کنند.
- برنامه ی کار افراد را معین می کند و در هر کاری که دیگران انجام می دهند دخالت می نماید
- شخصیت و خواسته ها و نیاز کودکان به هیچ وجه مورد توجه نیست.
- نیازهای بنیادی بچه تأمین نمی شود.
- ز محبت خبری نیست.
- بچه در این خانواده احساس امنیت نمی کند و وضع او همیشه متزلزل است.
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها
- این گونه بچه ها در ظاهر حالت تسلیم، آرامش، سازگاری و اطاعت دارند.
- دچار هیجان و اضطراب هستند.
- این بچه ها اغلب در مقابل دیگران حالت دشمنی به خود می گیرند.
- به بچه های همسن یا کوچک تر از خود آزار می رسانند.
- از بسر بردن با دیگران ناتوانند.
- در زمینه ی عاطفی و اجتماعی رشد کافی ندارند و در کارهای گروهی شرکت نمی کنند.
- اغلب از ارائه ی رفتار مناسب وا می مانند.
- از قبول مسئولیت خودداری می کنند،
- در مراحل مختلف زندگی از ضعف و بی لیاقتی رنج می برند.
- غالباً در کار و تحصیل نیز موفق نمی شوند.
4- مشخصات خانواده با ساختار ترکیبی :
خانواده ها گاهی از یک الگو و گاهی از الگوی دیگر با ساختار دیگری استفاده می کنند.
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها:
بچه های بی اراده ، ترسو و متزلزل در بر خوردهای اجتماعی
غالباً این گونه بچه ها سعی در جبران سرخوردگی های خود خواهند داشت ودچار سرگشته ای می شوند.
ساختار رفتاری خانواده ها
1- کنترل زیاد، محبت کم :
- عقیده به سخت گیری بعنوان بهترین شیوه ی تربیتی و ضامن موفقیت فرزندان
- جلوگیری از آزادی و استقلال عمل کودک
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها :
- روح آزادی را در کودک از بین می برد.
- فرزندان اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و در تصمیم گیری های مهم در زندگی ناموفق خواهند بود.
2- کنترل کم، محبت زیاد:
- عشق و محبت بیش از اندازه بدون اعمال کنترل های لازم نسبت به فرزندان
- رفتارهای ناسازگار و ناهمخوان والدین در مقابل اشتباهات فرزندشان
- یک کودک در یک موقعیت برای کاری که کرده است توبیخ می شود و در موقعیت دیگر انجام همان کار یا نادیده انگاشته می شود یا حتی مورد تشویق قرار می گیرد،
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها :
- کودک احتمالاً لوس بار می آید
- الگو های رفتاری ضد اجتماعی و مجرمانه از خود نشان می دهد.
فهرست مطالب
خانواده و تأثیر آن بر تربیت فرزندان
ساختار خانواده ها :
1-ساختار عاطفی خانواده ها
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها :
2- مشخصات خانواده با ساختار بی قید و بند و بی کنترلی :
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها:
3- مشخصات خانواده با ساختار دیکتاتوری و مستبدانه :
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها
4- مشخصات خانواده با ساختار ترکیبی :
مشخصات فردی فرزندان این خانواده ها:
ساختار رفتاری خانواده ها :
سلامت روان و نوجوانان و جوانان
عوامل تأثیر گذار بر سلامت روانی:
توصیه هایی به والدین و بزرگسالان:
برخی از رفتارهایی که برای برخورد با واکنش های سازگارانه و ناسازگارانه نوجوان توصیه شده اند در ذیل فهرست شده اند:
مهارت های اساسی در تربیت فرزندان
چگونه می شود رابطه بهتری با فرزندان خود داشته باشید ؟
راه های گوش دادن فعال :
تقویت اعتماد به نفس در کودک
راههایی که می توانند منجر به تقویت اعتماد به نفس مثبت در کودکان شوند
برخی مشکلات رفتاری کودکان و نحوه ی مقابله ی صحیح با آن
والدین باید نا مطلوب بودن این رفتارها را به کودک نشان داده و با شیوه های صحیح از تکرار آن ها بکاهند. به این منظور :
برای کاهش پرخاشگری می توان از توصیه های زیر کمک گرفت:
برای کاهش اثرات وحشت زدگی این توصیه ها را می توان به کار برد :
*مشکلات رفتاری هنگام غذا خوردن :
*مشکلات در زمان لباس پوشیدن :
*اصول تربیت سازنده درفرزندان :
*روش های مختلف برای اداره مشکلات رفتاری کودکان :
*مهارت تشویق رفتار مطلوب در کودکان:
سلامت روان و نوجوانان و جوانان
عوامل تأثیر گذار بر سلامت روانی:
توصیه هایی به والدین و بزرگسالان:
برخی از رفتارهایی که برای برخورد با واکنش های سازگارانه و ناسازگارانه نوجوان توصیه شده اند در ذیل فهرست شده اند:
مهارت های اساسی در تربیت فرزندان
چگونه می شود رابطه بهتری با فرزندان خود داشته باشید ؟
راه های گوش دادن فعال :
تقویت اعتماد به نفس در کودک
راههایی که می توانند منجر به تقویت اعتماد به نفس مثبت در کودکان شوند